سغد چگونه هفت‌آشیان شد؟ (تحلیل زبانی ـ ‌خطّی نام سرزمین سغد در متون پهلوی)

author

Abstract:

خط و نظام نوشتاری به‌کار‌رفته در متون فارسی میانۀ زرتشتی یا همان خط پهلوی به دلیل نواقص و مشکلات بسیاری که داشته، چه در زمان رواج و کاربردش در نگارش آثار و متون فارسی میانه و چه در حال حاضر که این متون مورد بررسی و پژوهش قرار می‌گیرند، همواره باعث بدفهمی‌ها و قرائت‌های اشتباه فراوان شده است. این ابهامات خط و عدم درک کامل و دقیق متن باعث شده تا مؤلّفان و کاتبان گذشته و پژوهندگان کنونی گاه جهت رفع ابهام از واژه‌‌ها و توجیه برداشت و قرائت خود دست به پرداختن افسانه‌هایی بزنند که پشتوانه و اساسی ندارند. در این نوشتار، پس از مروری بر صورت­های نگاشته‌شدۀ نام سرزمین سغد در متون پهلوی و ارائۀ پیشنهادی در نحوۀ واجنویسی یکی از این صورت­ها به صفت «هفت‌آشیان»، که در مورد این سرزمین در متن پهلوی شهرستانهای ایران و در کتاب زین‌الاخبار  گردیزی آمده، پرداخته شده است و در نهایت صفت «هفت‌آشیان»  صورتی تحریف‌شده از  برگردان واژۀ اوستایی suγδō.šayanaبه حساب آمده است. صورت اوستایی با پشت سر گذاشتن تحولات آوایی در زبان فارسی میانه به صورت suwdōšayan درآمده، ولی به علت عدم آگاهی کاتبان از آن و شباهت نگارشی آن در خط پهلوی باhaftāšyān ، در دستنویس­های پهلوی و متون پس از اسلام به واسطة این واژة اخیر پس زده شده و به­کلی متروک شده است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شهر واحه‌های سغد

سرزمین سغد، از پیشگامان ساخت و رشد و بالندگی شهر در پهنه تمدن ایرانی است.نام سغد ریشه در معنای سکونت‌گاه و شهر دارد.ساکن سغد جزو نخستین شهرنشینان و کناره‌های رود سغد(زرافشان) بهترین جایگاه از نظر طبیعت و اقلیم برای بالندگی شهر به شمار می‌رود.قرار گرفتن شهرها در محدوده‌ای پرآب و بهره‌مند از دشت‌ها و ریگستان‌اهی وسیع و گذر مهم‌ترین راه‌های تجاری بخش‌های شرقی ایران از سغد و کشاورزی و نظام دهقانی، ...

full text

جغرافیای تاریخی سغد در دورۀ اسلامی

ایالت سغد به عنوان مهم­ترین ایالت ماوراءالنهر، به ویژه دو شهر بزرگ آن یعنی سمرقند و بخارا از تمدنی کهن و میراث فرهنگی درخشان برخوردار بود. هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، کوشانیان، هیاطله ، ترکان و ساسانیان در این منطقه حکومت کرده‌اند. در فاصله سقوط ساسانیان (652م) و فتح ماوراء‌النهر توسط مسلمانان (نیمه دوم قرن اول هجری)، دولت‌ شهرهای سغدی درخشیدند و میراث فرهنگی ساسانیان را به دوش کشیدند. در این...

full text

شهر واحه های سغد

سرزمین سغد، از پیشگامان ساخت و رشد و بالندگی شهر در پهنه تمدن ایرانی است.نام سغد ریشه در معنای سکونت گاه و شهر دارد.ساکن سغد جزو نخستین شهرنشینان و کناره های رود سغد(زرافشان) بهترین جایگاه از نظر طبیعت و اقلیم برای بالندگی شهر به شمار می رود.قرار گرفتن شهرها در محدوده ای پرآب و بهره مند از دشت ها و ریگستان اهی وسیع و گذر مهم ترین راه های تجاری بخش های شرقی ایران از سغد و کشاورزی و نظام دهقانی، ...

full text

جغرافیای تاریخی سغد در دورۀ اسلامی

ایالت سغد به عنوان مهم­ترین ایالت ماوراءالنهر، به ویژه دو شهر بزرگ آن یعنی سمرقند و بخارا از تمدنی کهن و میراث فرهنگی درخشان برخوردار بود. هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، کوشانیان، هیاطله ، ترکان و ساسانیان در این منطقه حکومت کرده اند. در فاصله سقوط ساسانیان (652م) و فتح ماوراء النهر توسط مسلمانان (نیمه دوم قرن اول هجری)، دولت شهرهای سغدی درخشیدند و میراث فرهنگی ساسانیان را به دوش کشیدند. در این ...

full text

چگونه می‌توان با سواد اطلاعاتی شد

بقا در عصر اطلاعات نیازمند فراگیری توانمندیهایی است که افراد به کمک آن‌ها بتوانند نیاز خود را به اطلاعات تشخیص دهند و پس از جایابی و ارزیابی اطلاعات، از آن به شکل مؤثر استفاده کنند. در واقع افراد باید بتوانند با فراگیری نحوة یادگیری، به «فراگیرانی تمام عمر» تبدیل شوند و از این طریق با عصر پرشتاب اطلاعات همگام گردند. توانمندیهایی از این دست، سواد اطلاعات...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 1

pages  21- 34

publication date 2016-05-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023